Το Πάρκο του Ελληνικού και οι Ουρανοξύστες

Ο Γκοντζίλα επιτίθεται στο Τόκιο
Από την ταινία "Γκοντζίλα" του 1954, (C) Toho Pictures

__________________________

«πρέπει να υπερασπιστούμε την πατρίδα μας», «να υπερασπιστούμε τις ελεύθερες ζώνες γης», «να κρατήσουμε τη σημαία του Ελληνικού για να μην ανέβει η σημαία του Mall του κ. Λάτση, της Marfin και του Ντουμπάι»

Αλέκος Αλαβάνος, τέως πρόεδρος και νυν πρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. Απόσπασμα από το λόγο του στο τριήμερο Φόρουμ για το Μητροπολιτικό Πάρκο Πρασίνου του Ελληνικού (18-20/1/2008)
__________________________

«Λάτσης και Βγενόπουλος καταστρέφουν το περιβάλλον». «...ένας άνθρωπος, ο Μπάμπης Βωβός, ήταν αρκετός για να ανέβει η θερμοκρασία στο Μαρούσι κατά ένα βαθμό» (!!!) «από τα γυάλινα κτίρια που κατασκεύασε»

Γιώργος Καρατζαφέρης, Πρόεδρος του ΛΑ.Ο.Σ. Απόσπασμα από το λόγο του επίσης στο ίδιο φόρουμ.
__________________________

"But my liveliest interest is not so much in things, as in relations of things. I have spent much time thinking about the alleged pseudo-relations that are called coincidences. What if some of them should not be coincidence?"

"Αλλά το πιο έντονο ενδιαφέρον μου δεν εστιάζεται τόσο στα (διάφορα) πράγματα όσο στις σχέσεις μεταξύ τους. Έχω ξοδέψει αρκετό χρόνο σκεπτόμενος αυτές τις υποτιθέμενα απατηλές-σχέσεις που αποκαλούνται συμπτώσεις. Μήπως (τελικά) κάποιες από αυτές δεν είναι σύμπτωση;"(*)

Charles Hoy Fort (1874 - 1932), συγγραφέας και μελετητής του Αγνώστου

(*)και χίλια ευχαριστώ στον Παντελή Γιαννουλάκη που μου έδωσε την έμπνευση για αυτή την παράθεση μέσω του περιοδικού του Strange, editorial, τεύχος Μαρτίου 2008

_______________________________________________________________

1. Εισαγωγή

Η έναρξη της λειτουργίας του αεροδρομίου "Ελευθέριος Βενιζέλος" δεν αποτέλεσε μόνο το δεύτερο μετά τη λειτουργία του "μετρό" συντριπτικό πλήγμα κατά της υστέρησης της Αθήνας μας σε υποδομές σε σχέση με τις πρωτεύουσες πόλεις της υπόλοιπες ενωμένης τότε Ευρώπης (...και όχι μόνον της Ευρώπης, για όσους είναι ενήμεροι για τις εξελίξεις στη "γείτονα" της Ανατολής) , αλλά και την έναρξη ενός πονοκεφάλου σχετικά με την τύχη του αεροδρομίου του Ελληνικού το οποίο παρά την παρωχημένη εικόνα του, ήταν ένα σχεδόν πλήρες διεθνές αεροδρόμιο με όλες τις απαραίτητες εγκαταστάσεις του.

Φυσικά, μια από τις πρώτες προτάσεις η οποία και τελικά υπερίσχυσε στο σχεδιασμό των αρμοδίων πολεοδόμων ήταν και εκείνη της μετατροπής της αχανούς εκτάσεως σε μητροπολιτικό πάρκο, η οποία όχι αδικαιολόγητα ξεσήκωσε και ένα μικρό κύμα αντιδράσεων από τον κόσμο της γενικής αεροπορίας της χώρας μας εφόσον κατά πως υποστήριζαν, η χώρα είχε ανάγκη από ένα αεροδρόμιο γενικής αεροπορίας, με δυνατότητα για ελικοδρόμιο για το ΕΚΑΒ, ή σαν βάση και για τα πυροσβεστικά αεροσκάφη, κοκ.

Βέβαια, με δεδομένη την κομπλεξική αντιμετώπιση (και) της αεροπορικής ιδέας στην Ελλάδα από την ο-Θεός-να-την-κάνει "πολιτεία", η πρόταση δεν είχε καμία τύχη, οπότε και η απομάκρυνση των δραστηριοτήτων της γενικής αεροπορίας από το Ελληνικό ήταν θέμα χρόνου και επήλθε με την έναρξη της προετοιμασίας των Ολυμπιακών Αγώνων όπου το Ελληνικό θα φιλοξενούσε ουκ ολίγο αριθμό κλειστών και ανοικτών αθλητικών εγκαταστάσεων.

Μέσα στην φρενίτιδα της προετοιμασίας των Ολυμπιακών αγώνων καταλάγιασαν και οι συζητήσεις για το μέλλον της έκτασης του πρώην αεροδρομίου μέχρις ότου οι αγώνες "ευδοκίμως ετελεύτησαν" όπως θα λέγανε και οι λόγιοι. Και από εδώ αρχίζει η ιστορία μας αρχίζει να έχει ενδιαφέρον, διότι τη μέρα που τελείωσαν οι Ολυμπιακοί αγώνες, έφθασε και η στιγμή που το κράτος θα καλείτο να διαχειριστεί μια τόσο τεράστια έκταση για πρώτη φορά στην ιστορία του και μάλιστα όχι κάποια χιλιάδες ευκόλως διαπραγματεύσιμα (και "καταπατήσιμα") στρέμματα σε κάποιο σημείο της περιφέρειας αλλά μέσα (πιό... μέσα δεν γίνεται) στον ίδιο τον αστικό ιστό της πρωτεύουσας της χώρας. Γρίφος δηλαδή για οποιαδήποτε ευνομούμενη χώρα, πόσο μάλλον για τη χώρα που θάλλει η "φαιδρά πορτοκαλέα".


2. Ουρανοξύστες στο Πάρκο Ελληνικού - Διάφορες Προτάσεις

Η συζήτηση -μέσα σε όλα τα άλλα- για την κατασκευή ουρανοξυστών σαν μέρους της ανάπλασης αυτής της τεράστιας ομολογουμένως έκτασης άρχισε σχετικά -και αναπάντεχα νωρίς.

Μια πρώτη προσέγγιση επιχειρήθηκε από μέρους μου σε μια μεγάλη δημοσίευση στον υπερχώρο συζητήσεων (forum) skyscrapercity.com που είναι γραμμένη στα Αγγλικά με τον τίτλο Athens Skyscrapers and Highrises - A Chronicle, όπου απέρριπτα στην ουσία την ιδέα της κατασκευής ψηλών κτιρίων στην περιοχή του Ελληνικού με το σκεπτικό πως επειδή στην ουσία το πρώην αεροδρόμιο βρίσκεται μεταξύ του νότιου άκρου του Υμηττού και της θάλασσας, κάποια κατασκευή ψηλών κτιρίων ενδεχομένως να κατέστρεφε τη θέα του βουνού από τη θάλασσα, αλλά και την θέα της θάλασσας από τα σπίτια των περιοχών μεταξύ του Ελληνικού και της θάλασσας.

Η αλήθεια είναι πως δεν το είχα ψάξει πολύ το θέμα και η σκέψη μου για την εναρκτήρια κατασκευή ψηλών κτιρίων ήταν στραμμένη περισσότερο προς το Μαρούσι (το οποίο επί της Λ. Κηφισίας και της Αττικής οδού αποτελεί κατά τη γνώμη μου -ακόμα- μια καλή ευκαιρία), τον Ελαιώνα και τη Δραπετσώνα όπου έχουν εκφραστεί κάποιες σκέψεις ή/ και έχουν εκφραστεί κάποιες προτάσεις για την κατασκευή τέτοιων κτηρίων.

2.1 Πάρκο, Πίστα F1 και Ουρανοξύστες

Η πρώτη πρόταση που έπεσε σαν βόμβα στο τραπέζι αλλά θάφτηκε αν και παρουσιάστηκε στην εφημερίδα "Επενδυτής" και στο φύλλο της 4-9-2005.


Η συγκεκριμένη πρόταση περιελάμβανε ΚΑΙ πάρκο, ΚΑΙ πίστα Formula-1, ΚΑΙ μια περιμετρική ανάπτυξη από σχετικά μεγάλου ύψους κτίρια. Η πρόταση προερχόταν από τον Ελληνο-Αυστραλό επιχειρηματία Σπύρο Σταμούλη ο οποίος έχει ήδη ένα σημαντικό χαρτοφυλάκιο μαγάλων δομικών κατασκευών μεταξύ άλλων στην Αυστραλία. Δυστυχώς, εκτός από τη συγκεκριμένη εφημερίδα κανείς άλλος δεν ασχολήθηκε οπότε προφανώς το θέμα μπήκε στο αρχείο. Περισσότερα στη σχετική δημοσίευση μου στο skyscrapercity.com.


2.2 Κάθετες πόλεις

Η δεύτερη πρόταση η οποία ανήκει περισσότερο στη σφαίρα της ουτοπίας για την Ελλάδα (αλλά γίνεται πραγματικότητα πχ στο Dubai), σχετίζεται με μια πρόταση από τους αρχιτέκτονες Αλέξιο Βανδώρο και Γιώργο Βλαχοδήμο για τη δημιουργία μιας σειράς "μεγα-κτιρίων" (hyper-buildings) κατά μήκος του κυρίου διαδρόμου του πρώην αεροδρομίου. Πλήρης περιγραφή της πρότασης από τον ίδιο τον Αλέξιο Βανδώρο υπάρχει στη σχετική δημοσίευση στον αρχιτεκτονικό ιστοτόπο architects.gr και μπορείτε να τη διαβάσετε κάνοντας κλικ ΕΔΩ:

Η πρωταρχική πρόταση με τους 5 ισοϋψείς ουρανοξύστες των 420μ
(C) Βανδώρος - Βλαχοδήμος - GreekArchitects.gr

Παραλλαγή της παραπάνω πρότασης με ανισοϋψείς πύργους
(C) Βανδώρος - Βλαχοδήμος - GreekArchitects.gr

Η συγκεκριμένη πρόταση αρχικά υποβλήθηκε σαν συμμετοχή στον διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό 06 SKYSCRAPER – ARCHITECTURAL COMPETITION’ που διοργανώθηκε από το φορέα ‘eVolo Architecture’ με έδρα την Αμερική το χρονικό διάστημα Αύγουστος 2005 – Ιανουάριος 2006 . Από τότε, η πρόταση δημοσιεύτηκε και στον έντυπο τύπο αλλά και στο διαδίκτυο και μάλιστα αποτέλεσε και μια από τις επίσημες συμμετοχές στην 5η Biennalle Νέων αρχιτεκτόνων που έλαβε χώρα στις αρχές του 2007 στο νέο Μουσείο Μπενάκη στην οδό Πειραιώς. Για να πάρετε μια ιδέα της συμμετοχής αλλά και του χώρου της έκθεσης κάντε κλικ ΕΔΩ

Η πρόταση διαπραγματεύεται το πρόβλημα της αναπόφευκτης αύξησης των πιέσεων αστικοποίησης στον 21ο αιώνα και της συνεπακόλουθης πληθυσμιακής αύξησης των πόλεων προτείνοντας για λύση την ανέγερση μέσα σε ένα τεράστιο πάρκο, αυτόνομων καθετοποιημένων μονάδων κατοικίας.

Σύμφωνα με την πρόταση, μια μερική λύση των οικιστικών πιέσεων της Αθήνας κάπου στο μεσοπρόθεσμο μέλλον θα μπορούσε να επιτευχθεί με την ανέγερση 5 υπέρ-ουρανοξυστών ύψους 400μ περίπου (σημ: ο "Πύργος Αθηνών" έχει ύψος 103μ!), καθένας από τους οποίους θα μπορούσε να στεγάσει 25.000 κατοίκους. Τα προβλεπόμενα από τη μελέτη πλεονεκτήματα σε σχέση με την συμβατική διαδικασία αστυ-γένεσης (ιδίως στην Αθήνα) είναι η χρήση προηγμένης δομικής οίκο-φιλικής (eco-friendly) τεχνολογίας με έμφαση στον βιοκλιματικό και ενεργειακά αποδοτικό σχεδιασμό της κατασκευής έχοντας σαν αντικειμενικό σκοπό την δημιουργία ενός περιβαλλοντικά βιώσιμου οικοχώρου.

Συνοπτικά, ανά ορισμένο αριθμό ορόφων προβλέπονται κενά τα οποία φιλοξενούν κηποειδή βλάστηση και επιτρέπουν την ελεγχόμενη ροή αέρα σαν μέσου φυσικής αυτορύθμισης του μικροκλίματος του κτιρίου, ενώ υπάρχει και πρόβλεψη ενσωμάτωσης συστημάτων εκμετάλλευσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθιστώντας την ενεργειακή κατανάλωση του κτιρίου ανά ένοικο πολύ πιο συμφέρουσα από το μέσο τσιμεντένιο συγκρότημα κατοικιών στην πόλη μας.

Η πρόταση έγινε αντικείμενο αρκετών συζητήσεων και η κριτική που ασκήθηκε εστιάστηκε κυρίως στα αισθητικά αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά, τον παρατατικό χαρακτήρα της φιλοσοφίας της χωροθέτησης των κτιρίων και λιγότερο στην φιλοσοφία του σαν τρόπου αστικοποίησης και ένταξης μιας έκτασης ενός νέου αστικού πυρήνα μέσα σε ένα ήδη υπάρχον δομημένο περιβάλλον.

Παρά το γεγονός εν μέρει οι παραπάνω σχολιασμοί φαίνονται να έχουν μια λογικοφανή αιτίαση, αυτή δεν αναιρεί καθόλου την κεντρική φιλοσοφία της πρότασης, δηλαδή ότι ενδεχόμενα στο μέλλον, λόγω υπερπληθυσμού οι πολεοδόμοι σχεδιαστές θα κληθούν να απαντήσουν στα προβλήματα του υπερπληθυσμού με πληθυσμιακές πυκνώσεις σε κάθετη δόμηση.

Σαν δική μου συνεισφορά στο διάλογο, θα ήθελα να υπενθυμίσω σε επαϊοντες και μη, την ύπαρξη μιας τέτοιας παρατατικής διάταξης κτιρίων όχι στο Ντουμπάϊ όπου τα υπό εξέλιξη έργα αφορούν και 300μ, και 400μ (και φτάνουν τα 800+ μ στην περίπτωση του υπό ανέγερση Burj Dubai) αλλά στην πιο κοντινή μας πολιτισμικά Ισπανία όπου στην περίφημη λεωφόρο Paseo de la Castellana (πως λέμε... Κηφισίας!!!) ολοκληρώνονται τη στιγμή της γραφής του παρόντος τέσσερις νέοι ουρανοξύστες των 230-250μ ύψους ακριβώς στην ίδια διάταξη με την υπό εξέταση πρόταση οι οποίοι παραπεταγμένοι σε σειρά κατά μήκος της λεωφόρου μας αποδεικνύουν ότι τίποτα δεν είναι αδύνατον όταν υπάρχει θέληση και όραμα...

(C) FJP - Skyscrapercity.com

2.3 Άλλες Προτάσεις

Στα πλαίσια του διαγωνισμού για το πάρκο του Ελληνικού και μάλλον καθ' υπόδειξη του ίδιου του ΥΠΕΧΩΔΕ όπως θα δούμε παρακάτω, έχουν υποβληθεί και άλλες προτάσεις για τη δημιουργία ψηλών κτιρίων στο Ελληνικό, όλες τους αξιόλογες. Για παράδειγμα, θα αναφέρουμε εκείνη των αρχιτεκτόνων Ζήση Κοτιώνη και Τραβά που προβλέπει σειρά ψηλών κτιρίων κατά παράταξη σε διάταξη σχεδόν όμοια αυτής που προτάθηκε από τους Βανδώρο-Βλαχοδήμο.

Παρότι τα ύψη των κτιρίων δεν είναι μεγάλα για τα διεθνή δεδομένα (60-100μ) και δεν υπερβαίνουν το ψηλότερο αυτή τη στιγμή στην Αθήνα, εν τούτοις και αυτή η πρόταση είναι ρηξικέλευθη εφόσον μιλάμε για κατασκευές σχεδόν τρεις με τέσσερις φορές ψηλότερες από ότι έχει κτιστεί ως τώρα στην Αθήνα (μέγιστο ύψος τα 27 μέτρα... remember?). Και ο Κοτιώνης εμφανίζεται να υιοθετεί την άποψη της κατασκευής σχετικά ομοιογενών σχεδιαστικά κτιρίων σε παράταξη αν και τα δικά του είναι χαρακτηριστικά μικρότερου ύψους από εκείνα της προηγούμενης πρότασης και ανταποκρίνονται στα ρεαλιστικά δεδομένα μιας πρωταρχικής και βιώσιμης πρότασης για το μέλλον του Ελληνικού.

Μάλιστα ο Κοτιώνης (ο οποίος είναι καθηγητής αρχιτεκτονικής στο πανεπιστήμιο της Θεσσαλίας) φέρεται από κάποια παλαιότερα δημοσιεύματα έγκριτων εφημερίδων να υπεραμύνεται της ένταξης ουρανοξυστών στο θαλάσσιο μέτωπο της Αθήνας σε μια προσπάθεια να δοθεί μια ανάσα κοσμοπολιτισμού στην Αθήνα. Ενδιαφέρουσα πρόταση την οποία μαζί με άλλες την έφαγε η μαρμάγκα της μονομέρειας της νέο-Ελληνικής πραγματικότητας.

Αξιοσημείωτες επίσης είναι και κάποιες άλλες προτάσεις με προεξάρχουσα εκείνη του Ολλανδικού γραφείου VHP η οποία και περιλαμβάνει και κάποια κτίρια κάποιου μεγάλου ύψους για τα Αθηναϊκά δεδομένα (δεξιό άκρο της εικόνας, κλικ για μεγέθυνση).




Για όποιον ξέρει Ολλανδικά, η πρόταση είναι διαθέσιμη σε αρχείο .pdf κάνοντας κλικ ΕΔΩ.


3. Η Μελέτη του ΥΠΕΧΩΔΕ - Νοέμβριος 2007

Και τώρα πάμε στην ουσία από άποψη πιθανότητας υλοποίησης. Θα σκιαγραφήσουμε δηλαδή όσο μπορούμε την επίσημη πρόταση-μελέτη του ίδιου του ΥΠΕΧΩΔΕ ή οποία και δημιούργησε κυρίως το σχετικό σάλο.

Το πλήρες κείμενο της μελέτης είναι διαθέσιμο σε μορφή .pdf ΕΔΩ. Ο χάρτης τον οποίο μπορείτε να συμβουλευτείτε, είναι διαθέσιμος ΕΔΩ.

Μια πρώτη ανάγνωση μας αποκαλύπτει λοιπόν τα εξής εν συντομία:

• Το υπουργείο πρωταρχικά μέσα στο κείμενο στη σελίδα 20 αναφέρεται σε μια αστική οντότητα που ονομάζεται "Επιχειρηματικό Πάρκο Ελληνικού". Στη σελίδα 21 αναφέρεται η βούληση της χωροθέτησης "υψηλών κτηρίων" μέσα στο χώρο αυτό ενώ σχολιάζεται η La Defence (Παρίσι) και το Canary Wharf (Λονδίνο) σαν ατυχή παραδείγματα υψηλών δομικών πυρήνων Αμερικανικού τύπου επιχειρηματικών κέντρων τα οποία δεν είναι "ενσωματωμένα" στις πόλεις που τα φιλοξενούν
  
• Για την περιοχή του Ελληνικού αναφέρονται (σελ. 21) ασαφώς δυο "υψηλά κτίρια ειδικών χρήσεων" που περιβάλλονται από συγκροτήματα "χαμηλών κτιρίων".
  
• Στην σελίδα 23 αναφέρονται και οι περιοχές όπου θα υπάρχει και η "δυνατότητα ανέγερσης υψηλών κτιρίων" ήτοι:
• 1. Η περιοχή του «Επιχειρηματικού Κέντρου» κάλυψη 78στρ
  2. Η περιοχή «Είσοδος Βουλιαγμένης», κάλυψη 21στρ
  3. Η περιοχή «Εκθεσιακό Κέντρο» κάλυψη 60στρ
  4. Η περιοχή «Γκολφ Γλυφάδας» , κάλυψη 33στρ

Γενικές παρατηρήσεις λοιπόν:

Κατ' αρχήν τα νέα είναι ενθαρρυντικά, κυρίως διότι από επίσημα χείλη και για πρώτη φορά στην Ελλάδα μετά τη δικτατορία αναφέρεται με θετική πρόθεση ο όρος "ψηλά κτίρια" και διαγράφεται η θέληση της πολιτείας να τα εντάξει σε κάποιο αστικό πυρήνα. Για τους εντός των τειχών γνωρίζοντες, αυτό και μόνο σημαίνει αυτό που λέμε λαϊκά "κάποιος φούρνος γκρεμίστηκε!".

Όμως:

Ενώ σε αυτή την περίπτωση θα έπρεπε να αντανακλάται αυτό το σχεδόν κοσμογονικής σημασίας γεγονός για τα μικροκοσμικά αστικά δρώμενα της Ελλάδας, η γλώσσα που χρησιμοποιεί το υπουργείο εδώ εμφανίζεται άτολμη, εφόσον από τη μια εμφανίζεται να ξιφουλκεί εναντίον παγιωμένων τάσεων και νοοτροπιών δεκαετιών, από την άλλη όμως... βάλλει εναντίον των πιο επιτυχημένων παραδειγμάτων συγκροτημάτων υψηλών κτιρίων στη γηραιά ήπειρο ενώ θέλει να τα μιμηθεί.

Η σχιζοφρενική διάσταση του θέματος έγκειται στη σχεδόν απίστευτη φράση "η ενσωμάτωσή τους" (Σημ: της La Defence και του Canary Wharf) "στο γειτονικό περιβάλλον είναι περιορισμένη".

Μα, που να πάρει η ευχή, βέβαια, όταν έχεις "επιχειρηματικό κέντρο" με ψηλά και πρωτοποριακά κτίρια στη μέση μιας πόλης, λόγω μεγέθους κλιμάκων κατασκευής αλλά και προεξαρχουσών λειτουργιών τουλάχιστον "διαφορετικό" θα είναι. Τώρα αν θα είναι αποκομμένο επαφίεται στους σχεδιαστές του. Πάντως ειρήσθω εν παρόδω ότι τα προαναφερθέντα επιχειρηματικά κέντρα είναι όντως επιτυχημένα και αυτό αποδεικνύεται από το ότι συνεχώς επεκτείνονται, ενώ ταυτόχρονα βουλιάζουν από τους τουρίστες, άρα είναι και αξιοθέατα. Οπότε τι νόημα έχει να μιλάμε για "περιορισμένη ενσωμάτωση" δεν καθίσταται εύκολα αντιληπτό.

Αυτές ήταν λίγο πολύ οι πιο γνωστές προτάσεις για το Ελληνικό. Αφού τις εξετάσαμε, ας κάνουμε μια πρώτη προσπάθεια ψηλάφησης των δεδομένων πίσω από τις αντιδράσεις για την προοπτική ανέγερσης ψηλών κτιρίων στο Ελληνικό:


4. Πρώτη Προσέγγιση

Αν κάποιος δυστυχής παρατηρητής ερχόταν από το διάστημα, θα έμενε έκθαμβος με την παρακάτω αντίφαση της νεο-Ελληνικής πραγματικότητας. Παρά το γεγονός ότι για κάθε τετραγωνικό μέτρο αστικού πρασίνου στην Αθήνα (όσο έχει απομείνει) ενδιαφέρονται και διαρρυγνύουν υπέρ αυτού τα ιμάτια τους νομάρχες, δήμαρχοι, δημοτικά συμβούλια και "τοπικές αυτοδιοικήσεις", τοπικοί και υπερτοπικοί "φορείς", οικολογικές οργανώσεις και ακτιβιστές, "ομάδες πολιτών", απλοί πολίτες και δε συμμαζεύεται, αυτό κατά μαγικό τρόπο συνεχώς... μειώνεται (!!!).

Πως γίνεται αυτό;

Όπως αναμενόταν λοιπόν με μαθηματική ακρίβεια από τους έχοντες γνώση των Ελληνικών πραγμάτων, η αναφορά σε ψηλά κτίρια δεν πέρασε απαρατήρητη, και σημειώθηκαν πλήθος αντιδράσεων με χαρακτηριστικότερες αυτές των κκ. Αλαβάνου και Καρατζαφέρη που παρατίθενται στην αρχή του παρόντος, όπως εκφράστηκαν στο τριήμερο "φόρουμ" για το αεροδρόμιο. Δυστυχώς, η ποιότητα αλλά και ο βαθμός (αν)ορθολογισμού και έλλειψης επιστημονικής τεκμηρίωσης που τις χαρακτηρίζουν, αποτελούν τον κανόνα και όχι την εξαίρεση σε κάθε δημόσιο διάλογο, ιδίως όταν πρόκειται για ένα έργο υπερτοπικής εμβέλειας όπως αυτό που εξετάζουμε.

Βλέπουμε δηλαδή να παρελαύνουν όλες οι γνωστές παθογένειες που χαρακτηρίζουν τα δημόσια πράγματα στη χώρα μας όπως υπερβολή, μικροπολιτικές κορώνες, μαξιμαλισμός λαϊκισμού αλλά και αξεκαθάριστες προθέσεις και ελλιπής διατύπωση τους από τους δημόσιους φορείς, δυσπιστία και "καπέλωμα" των αντιδράσεων από συγκεκριμένου πολιτικού προσανατολισμού ομάδες πολιτών ή αρχές της τοπικής αυτοδιοίκησης, κοκ.

Μήπως τελικά τα πράγματα δεν είναι εύκολα; ή κάτι άλλο συμβαίνει;

Βέβαια, όλοι οι... παροικούντες εν Αθήναις (και όχι εκ του... διαστήματος ερχόμενοι) και όντες σε ηλικία ψήφου, γνωρίζουμε ότι και με την υποψία έστω της διαθεσιμότητας ακόμη και είκοσι τετραγωνικών μέτρων σε... πεζόδρομο στην Κυψέλη γίνεται μάχη από "ενδιαφερόμενους" και στην... ποδιά της όποιας Δημοτικής αρχής... "σφάζονται παλληκάρια".

Οπότε, για να επανέλθουμε στα του Ελληνικού, είναι λογικό εμείς οι αφελείς να υποθέσουμε ότι πέρα από τον μαξιμαλισμό του... βουκολικού λαϊκισμού του στυλ "ΚΑΙ τα 6000 στρέμματα θα γίνουν πάρκο και μόνο πάρκο για την υγεία των παιδιών μας" δεν μπορεί, όλο και κάποιοι "ενδιαφερόμενοι" θα υπάρχουν για μια περιοχή "φιλέτο" στην εν δυνάμει ωραιότερη αστική περιοχή της νότιας Ευρώπης (εδώ δεν κάνω πλάκα).

Αυτοί μπορεί να είναι πολλών ειδών:

1. Ντόπια μικρο-λαμόγια αλλά και σοβαροί άνθρωποι οι οποίοι θα ήθελαν ενδεχομένως να "δραστηριοποιηθούν" επιχειρηματικά στα πλαίσια της "ήπιας αξιοποίησης" του χώρου, έστω και σε νόμιμα πλαίσια. Άραγε θα χάλαγε κανένα να είχε κανένα franchise Starbucks μέσα στο πάρκο, ή ένα σταθερής αξίας παλιό-καλό σουβλατζίδικο; Είπαμε ήπια ανάπτυξη μεν αλλά....
   
2. Οι ίδιοι οι Δήμοι-ναι, μην εκπλήσσεστε - μια δημοτική μικροεπιχειρησούλα - καφετέρια/ αναψυκτήριο, ε, και κάνα ποτάκι το βράδυ άσχημη είναι; Να βολέψουμε και κάνα ανίψι, δε θα μας ψηφίσει κανένας τελικά...
3. Οι γνωστοί εργολάβοι οι οποίοι φυσικά και δεν θα χαλαστούν αν τους δοθούν 500 ή 1000 στρέμματα παρθένας γης να χτίσουν σομόν μεζονέτες ή τα γνωστού στυλ "συγκροτήματα κατοικιών" με την "μουράτη" πρόσοψη, το πολύ τσιμέντο, τα λίγα δέντρα και τα ανύπαρκτα πλέον πεζοδρόμια.
   
4. ...και φυσικά, το απόλυτο μεταπολιτευτικό φόβητρο για τους δημότες, οι "μεγαλοεργολάβοι" ή "μεγαλοκαρχαρίες", ή "το μεγάλο κεφάλαιο", τουτέστιν οι Βωβοί, οι Λάτσηδες, οι Βγενόπουλοι, οι Βαρδινογιάννηδες που σαν τον Γκοντζίλα στην αρχική φωτογραφία του άρθρου, θα έρθουν να αλώσουν με την ωμότητα του πλούτου τους το λαϊκό πάρκο των... 6.000 στρεμμάτων. Εδώ που τα λέμε, ποιός από αυτούς θα έλεγε όχι σε ένα "South Mall" ας πούμε, με 60.000 τετραγωνικών μέτρων ενοικιάσιμων χώρων
   

Σας διαβεβαιώ ότι όλοι μα ΟΛΟΙ αυτοί έχουν αυτοί τη στιγμή στραμμένα τα μάτια τους μέσα στην σχεδόν αχανή έκταση που προορίζεται για πάρκο (αμήν και πότε). Όποιος διατείνεται ότι έχει "αγαθούς σκοπούς" είναι αιθεροβάμων ή εκ του πονηρού ορμώμενος για να μην πούμε τίποτα βαρύτερο.

Από την άλλη όμως, σημειώστε ότι οι δήμοι ζητούν να... γλυτώσουν από τα νύχια των "μεγαλοκεφαλαιούχων" και να διαχειριστούν αυτόνομα μια έκταση σχεδόν διπλάσια του Central Park της Νέας Υόρκης και μιάμιση φορά μεγαλύτερη του Hyde Park του Λονδίνου, ή καμιά 30ριά φορές μεγαλύτερη του Εθνικού Κήπου η διαχείριση της οποίας, με τους όρους που συζητούνται (δηλαδή ΜΟΝΟ "πράσινο") θα ήταν ο απόλυτος εφιάλτης ακόμα και για Δήμους με ΤΕΡΑΣΤΙΑ εμπειρία στη διαχείριση πάρκων-και όχι καταπάτηση κατά το εθνικό μας σπορ- όπως πχ ο Δήμος του Παρισιού. Και φυσικά όλα αυτά ενώ με τα σημερινά δεδομένα (που τα γνωρίζουμε και τα ζούμε βρε αδερφέ) καλά-καλά οι δήμοι καλά δεν μπορούν να καθαρίσουν αλσύλλια με έκταση 5 στρεμμάτων από τα σκουπίδια.

Βέβαια, φυσικά και σε κάθε περίπτωση είναι θεμιτό, κυρίως οι "όμοροι" δήμοι να επιθυμούν και κάποια οφέλη. Επίσης σίγουρα δεν πρέπει να παραβλέπουμε το γεγονός ότι, πέρα από τις δημαγωγικές κορώνες που επιβάλλει η επικοινωνία με τους ψηφοφόρους, οι δήμαρχοι των δήμων αυτών όντως βρέθηκαν με μια "καυτή πατάτα" εκτάσεως 6000 στρεμμάτων της οποίας η διαχείριση όπως εξηγήσαμε πιο πάνω αποτελεί μέγιστη πρόκληση, της οποίας το μέγεθος και η δυναμική ΔΕΝ μπορεί να αποφασιστεί μόνο στα επίπεδα συνεδριάσεων δημοτικών συμβουλίων όπου, όσοι έχουν παραστεί, πολλές φορές το επίπεδο των συμμετεχόντων που συζητούν όχι μόνο δεν είναι... PhD in Urban Development, αλλά ούτε καν αυτό ώριμων ενηλίκων ατόμων.

Οπότε τι γίνεται; Ιδίως όταν δια στόματος, πολιτείας ρίχνεται στο τραπέζι και η φράση "ψηλά κτίρια", 30 χρόνια μετά από το υποτιθέμενο τέλος τους στην Ελλάδα σαν χειροβομβίδα στο τραπέζι του διαλόγου;

Προσωπική γνώμη του γράφοντος είναι ότι για λόγους που έχουν να κάνουν με τις αναμενόμενες αντιδράσεις των περιοίκων σε συνδυασμό με τις μαξιμαλιστικές κορώνες των λαϊκιστών τοπικών ταγών και κομματαρχών, η περιοχή του Ελληνικού δεν θα ήταν ενδεχόμενα η καταλληλότερη σε αρχικό στάδιο για την επιστροφή των ψηλών κτιρίων στον Αττικό ορίζοντα. Η περιοχή γειτνιάζει με πολλές κατοικημένες περιοχές οι οποίες -"και γιατι να το... κρυψωμεν άλλωστε" είναι λογικό ελλείψει πληροφόρησης και μετά από τριάντα χρόνια συντονισμένης ιδεοληπτικής προπαγάνδας οι κάτοικοί τους να είναι ευάλωτοι στα μηνύματα των καιροσκόπων λαϊκιστών.

Βέβαια, σε άλλες χώρες με κοινή λογική θα είχαν εντάξει ΚΑΙ τέτοιες αναπτύξεις στην περιοχή, με δεδομένο το τεράστιο μέγεθος της (έχετε δει πόσο μικρό μπορεί να φαίνεται ένα κτίριο ακόμα και 40 ορόφων δίπλα σε ένα τέτοιου μεγέθους πάρκο;) όπως και ενδεχόμενα να είχαν προτείνει και την ανάπτυξη ενός ξενοδοχειακού κέντρου ΜΕΣΑ στη θάλασσα σαν πχ το Burj al Arab (αν και όχι απαραίτητα τόσο ψηλό).

Δυστυχώς, στη χώρα της φαιδράς πορτοκαλέας, αυτά τα πράγματα πρέπει να γίνονται με τρόπο ευθύ, κατανοητό και εύπεπτο για τους "περίοικους" κατοίκους. Μέχρι τώρα, το υπουργείο κατάφερε να ξεσηκώσει τους κατοίκους ενάντια στο έργο με ορατό τον κίνδυνο να υπάρξουν καθυστερήσεις από προσφυγές κατοίκων και δημάρχων τη στιγμή που τα 5.500 στρέμματα πρασίνου που προκύπτουν είναι αρκετά για ένα υπερ-πάρκο που όντως δεν έχει προηγούμενο στα χρονικά της Ευρώπης και όχι μόνον.

Ενδεχόμενες αντιδράσεις μπορεί να καθυστερήσουν την ένταξη των ψηλών κτιρίων στον αστικό ορίζοντα της πόλης εν γένει, και να δημιουργήσουν κακό προηγούμενο και για όλες τις μελλοντικές προτάσεις με δυνατότητα υλοποίησης. Και αυτό να αποτελέσει κακό προηγούμενο για την ανέγερση υψηλών κτιρίων όχι μόνο στο Ελληνικό αλλά απανταχού της Αττικής και της υπόλοιπης Ελλάδας.

Και το δυστύχημα είναι ότι τώρα έχουμε όλα τα μέσα (ή τέλος πάντων το υπουργείο όφειλε να τα έχει), μέσω εξομοίωσης με υπολογιστές ώστε να δούμε τέλος πάντων τι σκοπεύει να κάνει το υπουργείο με το θέμα. Αφού φτάσαμε στο σημείο αυτό όμως, γνώμη μας είναι ότι η μελέτη αποτελεί μια καλή αρχή αρκεί να τηρηθεί. Και αυτό θα απαιτήσει συστηματική ενημέρωση στους πάντες εντός και εκτός των ορίων αστικής επιρροής του πάρκου

Είναι αντιληπτό βέβαια ότι δεν θα πρέπει να περιμένουμε ουρανοξύστες πάνω από 150μ στο Ελληνικό. Ίσως και τα 100μ τελικά να αποδειχτούν πολλά, μέσα στην ατολμία των πολιτικών φορέων και την τυφλή (και ενδεχόμενα όχι και τόσο άδικα) αντίδραση των τοπικών αρχών.

Παρόλα αυτά, με τούτα και με εκείνα πληθαίνουν οι ενδείξεις ότι το απόστημα της υστέρησης όσον αφορά τα ύψη των κτιρίων στην Αθήνα έχει σπάσει και ότι και τα τείχη του αρνητισμού σύντομα θα πέσουν.

Και αυτό είναι που μετράει.

Από εκεί και πέρα ας αναλάβουμε όλοι τις ευθύνες μας.

ΥΓ. Σαν κερασάκι στην τούρτα, και επειδή όταν ακούμε για "ανάπτυξη" φανταζόμαστε μόνο τσιμεντένια και πυκνοχτισμένα πενταώροφα "συγκροτήματα κατοικιών με ανύπαρκτες οδικές υποδομές, ανύπαρκτα πεζοδρόμια, ανύπαρκτους ελεύθερους χώρους, φραπεδουπόλεις όπου ο καφές πωλείται 5 Ευρώ, και δε συμμαζεύεται....

...ε, λοιπόν δέστε ένα βίντεο από παρόμοιας φύσης αστική ανάπτυξη υπό μελέτη στην... Άγκυρα της Τουρκίας. Ενώ στο συγκεκριμένο βίντεο μιλάμε για μεγαλύτερα κτίρια από αυτά που θα χτιστούν για κατοικίες στο Ελληνικό, δέστε πως τα ενσωματώνουν μέσα στο πράσινο, χωρίς να το αποδιώχνουν.

Τελικά μήπως εμείς κάτι κάνουμε λάθος;

Διαβάστε επίσης:

1. Πάρκο Ελληνικού: Πως να σώσετε την Αθήνα σε δυο μέρες: Το πρώτο βήμα για να αλλάξει η Ελλάδα, του Σωτήρη Γεωργανά

2. Μητροπολιτικό παρκο στο Ελληνικό: Η συζήτηση στον διαδικτυακό τόπο Skyscrapercity.com

3. Συμπτώσεις στο Ελληνικό: Άρθρο του Δημήτρη Ρηγόπουλου στην "Καθημερινή" της 23/1/2008 που αναφέρεται στις συμπτώσεις απόψεων μεταξύ κομματαρχών από εκ διαμέτρου αντίθετες πολιτικές τοποθετήσεις σχετικά με το Ελληνικό, όπως αυτές παρατίθενται στην αρχή του παρόντος. Σύμπτωση;