Η Αθήνα και η ανάγκη δημιουργίας νέου οικονομικού κέντρου

Η Αθήνα, μια πόλη 5.000.000 ανθρώπων, στην Ελλάδα του 2008 σφύζει από εμπορική, και οικονομική ζωή. Η οικονομία της χώρας, όσον αφορά το εμπορικό επίπεδο, είναι πλέον μετρίσιμη δύναμη, τόσο στα Βαλκάνια όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Ακόμα όμως και με τη ραγδαία ανάπτυξη της οικονομίας, η Αθήνα, και κατ’ επέκταση, ολόκληρη η Ελλάδα, έχει κολλήσει την ¨ανάπτυξή¨ της στα επιβαρυμένα, και ίσως άσχημα (περισσότερο για την Αθήνα) οικονομικά κέντρα των 2 μεγαλουπόλεων της χώρας. Η πλατεία Ομονοίας, μόνο με οικονομικό κέντρο δεν μοιάζει, παρά με κέντρο διακίνησης και χρήσης ναρκωτικών η πιάτσα για ιερόδουλες και ζιγκολό. Η Ομόνοια συσσωρεύει τεράστιες μάζες κόσμου, κάθε μέρα, προκαλώντας έτσι τεράστιο κυκλοφοριακό πρόβλημα σε ολόκληρο το κέντρο της πόλης, με αποτελέσματα μεταξύ άλλων, και στην αξιοπιστία των αστικών συγκοινωνιών, που διέρχονται από το κέντρο της πόλης μεταξύ των προαστίων. Από την άλλη, το όριο δόμησης, στα 27 μέτρα, αναγκάζει την πόλη στην οριζόντια επέκταση της. Λόγω της ανυπαρξίας ελεύθερων χώρων το οικονομικό ¨κέντρο¨ έχει πλέον ξεπεράσει τα όρια του κέντρου, και έχει εξαπλωθεί διάσπαρτα -και εντελώς άναρχα, για να λέμε την αλήθεια- σε ολόκληρο το λεκανοπέδιο της Αττικής, καταδικάζοντας έτσι και ολόκληρο τον αστικό ιστό, σε οριζόντια ανάπτυξη. Και όλα αυτά την ώρα που η Αθήνα ξεχειλίζει από τις τρύπες των μεσογείων, και των βορείων προαστίων και μετατρέπεται σε έναν τσιμεντένιο εμετό.

Η μοναδική και σωτήρια λύση, λοιπόν, είναι η δημιουργία ενός νέου οικονομικού και διοικητικού κέντρου, εκτός του κέντρου της Αθήνας, με εμπορικά καταστήματα, ξενοδοχεία, γραφεία, υπουργεία και κεντρικά γραφεία κρατικών επιχειρήσεων, που μέχρι σήμερα στεγάζονται σε χιλιάδες διάσπαρτα κτίρια.
Η δημιουργία ενός τέτοιου κέντρου, θα αποδεσμεύσει, εκατοντάδες στρέμματα στο κέντρο της πόλης, αφήνοντας έτσι ελεύθερους χώρους, για τη δημιουργία εκτάσεων πρασίνου. Θα το ελαφρύνει επίσης από την κυκλοφοριακή συμφόρηση, και τα συχνά καθημερινά μποτιλιαρίσματα, που εξαπλώνονται πολλές φορές εκτός των ορίων του. Για να μην δημιουργηθεί λοιπόν, μία ακόμα βρώμικη Ομόνοια, με στενούς δρόμους, χωρίς πεζοδρόμια, χωρίς πράσινο και με τεράστιο κυκλοφοριακό πρόβλημα, επιβάλλεται η κατακόρυφη ανάπτυξη.

Τα στενά μυαλά, αν όχι όλων, έστω κάποιων πολιτικών, μερικών επιχειρηματιών, και της πλειοψηφίας κολλημένων αρχιτεκτόνων, κράτησαν την Ελλάδα μακριά από τέτοιες, κατά πολλούς, ανισσόροπες ιδέες. Δυστυχώς η νοοτροπία της υψοφοβίας, πέρασε και στον Έλληνα, την ίδια ώρα που στην Ευρώπη, επικρατεί κατασκευαστικός οργασμός. Ακόμα και σε οικονομικά υπανάπτυκτες ή αναπτυσσόμενες χώρες βλ. Βαλκάνια, η κατασκευή υψηλών κτιρίων, είναι κάτι πολύ φυσιολογικό και απόλυτα εφικτό. Τα οικονομικά κέντρα εκτός κέντρου, σε πόλεις της Ευρώπης είναι πολλά, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα, αυτό της la defense στο Παρίσι, αρκετά χιλιόμετρα μακριά από το ιστορικό κέντρο της πόλης.

Τέτοια σημεία στην Αθηνά υπάρχουν, και προσφέρονται, για τη δημιουργία ενός οικονομικού κέντρου. Το Μαρούσι είναι μία περιοχή με μεγάλες ανοικοδόμητες εκτάσεις κατά μήκος της Αττικής οδού, και ιδιαίτερα, στην περιοχή γύρω από τον κόμβο της με τη λεωφόρο Κηφισιάς. Χάρη στην μορφολογία του εδάφους, η ακρόπολη σταματάει να είναι ορατή από το σημείο των Αμπελοκήπων και βόρεια. Αυτό επιτρέπει την ανέγερση ψηλών κτηρίων στην περιοχή, χωρίς να παρεμβάλλεται το τοπίο από τον Ιερό βράχο. Η περιοχή είναι επίσης εύκολα προσβάσιμη με αυτοκίνητο και λεωφορείο, και σε μερικά χρόνια, και με την κατασκευή της γραμμής 4 του μετρό. Ένα άλλο σημείο που προσφέρεται για τη δημιουργία ενός τέτοιου κέντρου, είναι το παλιό αεροδρόμιο στο Ελληνικό. Με κάτι λιγότερο από 10 χιλιόμετρα απόσταση από το κέντρο, και με τεράστιες εκτάσεις, πρόσφορες προς δόμηση, το Ελληνικό είναι μία αμφισβητούμενη από πολλούς λύση, λόγω της επιθυμίας, για δημιουργία μητροπολιτικού πάρκου. Ένα πάρκο 3000 στρεμμάτων με ένα συγκρότημα ουρανοξυστών στο κέντρο του, θα μπορούσε να είναι μία λύση. Έτσι κι αλλιώς ένα τέτοιο τεράστιο πάρκο, θα χρειαστεί κάτι ενδιαφέρον στο κέντρο του για να μπορέσει να ¨πατηθεί¨ μέχρι εκεί. Αλλιώς γίνεται μια τεράστια επιχείρηση διακίνησης ναρκωτικών, η απλά θα λειτουργεί ως ¨ψωνιστήρι¨ που δεν θα μπορεί καν να συντηρηθεί. Άλλα σημεία όπως ο Ελαιώνας και ο Κεραμεικός είναι επίσης ανοιχτά για την ανέγερση ψηλών κτιρίων, με το πρόβλημα όμως της κοντινής τους απόστασης από την ακρόπολη.

Η δημιουργία ενός νέου οικονομικού και διοικητικού κέντρου ουρανοξυστών στην Αθήνα, είναι μια επιτακτική ανάγκη, που θα λύσει πολλά προβλήματα. Δε θέλει τίποτα. Λίγο μυαλό, κι ένα μικρό μπάμ αρκεί, και η αλυσιδωτή αντίδραση θα κάνει καλά τη δουλειά της…

Σχόλια

Ο χρήστης gm2263 είπε…
Παρότι προτίθεμαι να γραψω άρθρο για τη χωροθέτηση των υψηλών κτιρίων στην Αθηνα, σε μια πρώτη προσέγγιση θα μπορούσα να πω αυτό που επαναλαμβάνω κατα κορον στις συνομιλίες μας:

Τα ψηλά κτίρια από μόνα τους δεν έχουν κανένα νόημα αν δεν υπόκεινται στο πλαίσιο μιας γενικοτερης αστικής δράσης, ιδίως για μια πόλη στην κατάσταση της Αθηνας.

Σίγουρα (όπως θα το συζητήσουμε σε επόμενο άρθρο) πολλές αντιδράσεις για την ανεγερση ψηλών κτιρίων και οι προσφυγές λαμβάνουν χώρα και με πονηρά κίνητρα (λεγεται και εκβιασμός).

Άλλες φορές όμως αντανακλούν τον εν πολλοίς δικαιολογημένο φόβο των πολιτών ότι αν γίνει η αρχή, θα υπάρξει όργιο αυθαιρεσίας και από εκεί που λέμε ότι θα πρέπει να υπάρξει σχεδιασμός, αυτά θα αρχίσουν να κτίζονται οπουδήποτε, "κατα παρέκκλιση των κειμένων διατάξεων" όπως έγραφαν οι άδειες που δινόταν για 15όροφα σε γειτονιές της Αθήνας (Αγ. Ελευθέριος Αχαρνών, τέρμα Πατησίων, Παλ. Φάληρο - Αμφιθέα, κλπ).

Σίγουρα υπάρχει η μέση οδός γιατι και η κατάσταση που επικρατεί σήμερα, πέρα από μεγαλοστομίες ή μεμψιμοιρίες, είναι απλά αφύσικη. Δεν νοείται πόλη 4.5 εκατομμυρίων να παρουσιάζει τέτοια όψη. Αυτός θα πρέπει να είναι ο αρχικός προβληματισμός και τα ψηλά κτίρια πρέπει να προταθούν για να δώσουν λύσεις. Και το μπορούν!!! Πλέον το γνωρίζουμε από παραδείγματα άλλων πόλεων του εξωτερικού.
Ο χρήστης MetroGuardian είπε…
Θεωρώ ότι η πρόταση είναι επιτυχημένη και για κάποιους επιπλέον λόγους. Πέρα από την εμφανή ανάγκη δημιουργίας ουρανοξυστών η εγκατάσταση τους σε ένα σαφώς οριοθετημένο σημείο προσφέρει σοβαρά πλεονεκτήματα:


1. Σωστή αρχή. Αν το εγχείρημα πετύχει ορισμένοι Έλληνες θα ξεπεράσουν το σύνδρομο που τους κατέχει εναντίον του "αγνώστου". Αν απλώς αυξηθούν οι συντελεστές σε κάποιες διάσπαρτες περιοχές χωρίς σχέδιο μπορεί να οδηγηθούμε σε "εργολαβικά" εκτρώματα που θα καταδικάσουν το εγχείρημα στα μάτια των πολιτών.

2. Αποφυγή γειτνίασης με το ιστορικό κέντρο (ακρόπολη, πλάκα, κτλ)

3. Επιτυχία του εγχειρήματος σε άλλες πόλεις (Παρίσι - La Defense, Λονδίνο - Canary Wharf), άντληση γνώσης, αποφυγή των προβλημάτων που παρουσιάστηκαν εκεί.


Το μόνο για το οποίο έχω τις αμφιβολίες μου είναι αν θα πρέπει να γίνει μετακίνηση και διοικητικών λειτουργιών στη νέα περιοχή.

Ένα τελευταίο, για να παίξω το δικηγόρο του διαβόλου, είναι η εικόνα εγκατάλειψης και ερημιάς που παρουσιάζουν αυτές οι περιοχές ουρανοξυστών τη νύχτα. Από την άλλη όμως αν γίνει σωστή πρόβλεψη με δημιουργία ψυχαγωγικών χώρων ή κατοικιών μπορεί να αποφευχθεί.
Ο χρήστης King Kong είπε…
Ο προβληματισμός για την πολεοδομική/ χωροταξική κατάσταση στην Αθήνα και για τα προβλήματα που μπορούν να λύσουν ή να φέρουν οι ουρανοξύστες μπορει κατά τη γνώμη μου να ξεκινήσει με αφετηρία τις παρακάτω διαπιστώσεις.

1) Χρειαζόμαστε ελαστικότερους οικοδομικούς κανονισμούς.
Ο σημερινός Γ.Ο.Κ. (γενικός οικοδομικός κανονισμός) θέτει σε πολύ στενά όρια την οικοδομική δραστηριότητα, καθώς οι παράγοντες

α) ποσοστό κάλυψης του οικοπέδου,
β) επιτρεπόμενο ύψος κτιρίου,
γ) οικοδομικές γραμμές (=γραμμές παράλληλες με τα όρια του οικοπέδου εντός των οποίων βρίσκεται η οικοδομίσιμη έκταση),
δ) ο συντελεστής δόμισης (που ορίζει το συνολικό εμβαδόν ορόφων σε τετραγωνικά μέτρα),
ε) το επιτρεπόμενο στερεό (εντός του οικοπέδου, όπου πρέπει να βρίσκεται το 100% του κτιρίου),

δίνουν πολύ περιορισμένη μορφολογία στα κτίρια που τελικά χτίζονται και αυτό συμβαίνει διότι η ταυτόχρονη εξάντληση των ορίων των παραγόντων αυτών ΕΙΝΑΙ εφικτή. Για παράδειγμα, ένας άλλος οικοδομικός κανονισμός που δεν θα επέτρεπε την ταυτόχρονη εξάντληση των παραγόντων δ) και ε) θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα χτισμένο περιβάλλον που δεν θα ήταν «κουτιά στη σειρά».

Εννοείται, ότι εάν επιτραπεί η οικοδόμιση ουρανοξυστών, προκειμένου να εξασφαλισθούν ελέυθεροι χώροι για πάρκα κλπ, θα πρέπει να παραμείνει ανέπαφος ο συντελεστής δόμισης (παράγοντας δ), αλλά να επιτραπεί πχ σε μια μεγάλη έκταση να χτιστούν ένα ή περισσότερα κτίρια με ύψος μεγαλύτερο από αυτό που ορίζει ο παράγοντας β). Διαφορετικά, κινδυνεύουμε να εγκλωβιστούμε σε μια πολύ πιο εφιαλτική κατάσταση, όπου τα «κουτιά στη σειρά» θα έχουν κολοσιαίες διαστάσεις.

2) Τα οικονομικά κίνητρα των ουρανοξυστών.
Από ότι έχει φανεί στο εξωτερικό, οι ουρανοξύστες προτιμούνται κατά κανόνα για γραφεία και εμπορικές δραστηριότητες και λιγότερο για κατοικία. Δεδομένου ότι οι πρώτοι ουρανοξύστες στην Αθήνα θα είναι κτίρια υψηλού prestige, θα είναι και πανάκριβοι, οπότε θα στεγάσουν κυρίως γραφεία μεγάλων εταιριών. Δεδομένου ότι τα στελέχη των εταιριών αυτών κατοικούν στα βόρεια και τα νότια προάστεια της Αθήνας, οι μετακινήσεις τους (και η κυκλοφοριακή συμφόριση που θα επιφέρουν αυτές οι μετακινήσεις) θα ελαχιστοποιηθούν εαν οι ουρανοξύστες χωροθετηθούν βόρεια (πχ στο Μαρούσι, που γειτονεύει μάλιστα με την Αττική οδό) ή νότια (πχ κοντα στη θάλασσα - που είναι chic αλλα και που έχει απρόσκοπτη θέα προς τη μεριά της). Η ύπαρξη στάσης (στάσεων;) μετρό είναι κατά τη γνώμη μου απολύτως απαραίτητη.

Βέβαια, αν οι ουρανοξύστες γίνουν το άβατο μιας μικρής κάστας υψηλά αμοιβομένων στελεχών και επιτρέπεται στους απλούς ανθρώπους μόνο το να πληρώσουν εισιτήριο για να δουν τη θέα, δεν πιστεύω ότι οι ουρανοξύστες θα αποκτήσουν πολλούς οπαδούς. Θα πρέπει οπωσδήποτε η δόμισή τους να συνδυαστεί με κάποιο έργο ευρύτερου κοινωνικού ενδιαφέροντος, και μάλιστα υπαίθριου, ώστε να γίνει γόνιμη εκμετάλλευση του περιβάλλοντος χώρου. Τέτοιες λύσεις μπορούν να είναι
α) Campus ολόκληρου ή τμήματος του δημόσιου πανεπιστημίου.
β) Γήπεδο (στο Μαρούσι υπάρχει ήδη το Ολυμπιακό στάδιο)
γ) Υπαίθριος συναυλιακός χώρος
δ) Μεγάλο μουσείο (πχ σύγχρονης τέχνης)
ε) Στεγασμένοι χώροι όπως ξενοδοχεία, συνεδριακά κέντρα, εμπορικά καταστήματα, εστιατόρια, κινηματογράφοι.

Νομίζω ότι θα πρέπει σε πρώτη φάση να μην γίνουν κατοικίες μέσα στον ίδιο χώρο γιατί σίγουρα αυτές θα είναι πανάκριβες και θα δημιουργήσουν γκετοποίηση. Θα ήταν όμως ενδιαφέρον και χρήσιμο να γίνουν σχέδια για οικιστική ανάπτυξη με υψηλά κτίρια σε γύρω περιοχές.

Η χρηματοδότιση λοιπόν των ουρανοξυστών, θα μπορούσε να γίνει τόσο από τις εταιρείες που ενδιαφέρονται για τα γραφεία, όσο και από τους εμπλεκόμενους – δημόσιο και ιδιώτες – των κατηγοριών α) έως ε) που προαναφέρθηκαν. Το δημόσιο θεωρώ ότι είναι πολύ σημαντικό να εμπλακεί στο όλο εγχείρημα διότι θα διευκολυνθούν έτσι οι απαλλοτριώσεις και η γραφειοκρατία, αλλά και για να εξασφαλιστεί ότι η χρήση του χώρου θα είναι εφικτή σε όλους τους πολίτες της Αθήνας.

3) Η επιλογή της θέσης.
Έγραψα προηγουμένως ότι ένα παρκο ουρανοξυστών θα μπορούσε να γίνει στα βόρεια ή τα νότια προάστεια της Αθήνας. Θα πρέπει όμως να λάβουμε υπόψιν και κάποιους ακόμα παράγοντες για να βρούμε την καλύτερη δυνατή θέση. Υπάρχουν δύο προφανείς:
1) η οπτική απόσταση από την Ακρόπολη και το ιστορικό κέντρο της πόλης.
2) η ασφαλής χωροθέτιση σε σχέση με το αεροδρόμιο.

Πέρα από αυτούς τους δύο παράγοντες, εαν η περιοχή αυτή τοποθετηθεί σε άμεση γειτονιά με μια κεντρική αρτηρία, πχ. λεωφόρος Κηφισίας, δεδομένου ότι θα υπάρχουν λίγες είσοδοι που θα επικοινωνούν με αυτήν, θα δημιουργηθεί μεγάλη αποσυμφόριση στην αρτηρία αυτή, καθώς θα καταργηθούν πολλοί μικροί δρόμοι και φανάρια και έτσι τα αυτοκίνητα θα μπορούν να αναπτύσσουν μεγαλύτερη ταχύτητα. Σε αυτή την περίπτωση, μια δέυτερη περιοχή με ουρανοξύστες-κατοικίες είναι δυνατόν να δημιουργηθεί στην απέναντι μεριά της αρτηρίας αυτής κι έτσι να υπάρχει αφενός εύκολη επικοινωνία μεταξύ των δύο περιοχών και αφετέρου να μετατραπεί πλήρως η αρτηρία σε δρόμο ταχείας κυκλοφορίας κατά το τμήμα αυτό.
Ο χρήστης MetroGuardian είπε…
@K.Kong

Τι έγραψες αγόρι μου? Δεν μας στέλνεις και το email σου να σε κάνουμε μέλος!

Η απάντηση σου είναι τόσο τεκμηριωμένη και αναλυτική που νιώθω τα σχέδια να σχηματίζονται στο μυαλό μου.


Για το σημείο 1) δεν θα μπορούσα να συμφωνήσω περισσότερο. Οι ουρανοξύστες αποτελούν σημείο ανάτασης και όχι κομμάτι της σούπας. Χρησιμοποιούνται ως εργαλείο απελευθέρωσης χώρων και όχι ως όχημα σαρδελοποίησης των πόλεων.


Το σημείο 2) είναι αναπόφευκτο να συμβεί σε μεγάλο βαθμό. Οι λύσεις που προτείνεις είναι εξαιρετικές.


Για το σημείο 3.1) δεν υπάρχει απολύτως κανένα πρόβλημα όσο οι ουρανοξύστες είναι χαμηλότεροι των 2.000 - 3.000 μέτρων. Το σημείο 3.2) είναι ουσιαστικό όμως και πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψιν γιατί και αντιδράσεις θα προκαλέσει αλλά και ένα αισθητικό πειραματισμό στη διαχρονική εικόνα της Αθήνας που θα είναι αδύνατον να ανατραπεί στη συνέχεια.
Ο χρήστης gm2263 είπε…
...εκπληκτικός ο king kong :):):) Μπράβο φίλε μας καλώς σε βρήκαμε.

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Οι Ουρανοξύστες της Κωνσταντινούπολης και μερικά διδάγματα για την Αθήνα

Η δικτατορία, τα ξόανα και οι ουρανοξύστες

Το νεο-Ελληνικό Matrix και οι Ουρανοξύστες